Üretimde Verimlilik ve Girdi Maliyetleri

Güngör Uras

Oyak'ın Çaycuma kâğıt tesisinde üretim durdu

26.09.2005 Milliyet

Oyak, 2003 Temmuz ayında Seka'nın özelleştirilen Çaycuma Selüloz ve Kağıt Fabrikası'nı satın aldı. Son iki yılda fabrikanın verimli hale getirilmesi için 10 milyon dolar yatırım yaptı. Kalite artırıldı. Maliyetler yarının altına indirildi.

Ama kamu tarafından belirlenen girdi fiyatı o kadar yüksek ki, işçilik sıfır olsa da, fabrikanın üretim maliyeti, ithal ürün fiyatının çok üzerinde kalıyor.

Bu nedenle 22 Eylül 2005'ten itibaren tüm çalışanlar ücretsiz izne çıkarıldı. Üretime ara verildi. Bunun hikâyesini anlatmalıyım... Çünkü bugüne kadar farklı hikâyeler anlattık... Özelleştirilmeden sonra, satın alanların fabrikaları hiçbir yatırım yapmadan kapatmalarından yakındık. Bu hikâyenin farkı, satın alanın "iyi niyet" ile, fabrikayı yenileyerek üretime devam etmek isterken, ekonominin özelliklerine dayalı olarak karşılaşılan sorunları ortaya koymasıdır.

Çaycuma fabrikasında yerli çam ağacından selüloz, bu selülozdan da "esmer kâğıt" diye adlandırılan clupak (çimento kâğıdı),kraft torba kâğıdı üretiliyor.

Bizim odun pahalı

Türkiye'nin değişik yerlerinden ormanlardan gelen çam odunları parçalanıyor. Düdüklü tencereye benzeyen ama boyları 15 metre olan 5 dev kazanlarda kimyevi maddelerle yüksek basınç altında pişiriliyor. Kâğıt hamuru değişik işlemlerden geçiriliyor. Sonuçta özel kâğıt ortaya çıkıyor.

Bin ton kâğıt üretebilmek için bu fabrika Seka zamanında 6.5 metreküp kâğıt kullanırken, Oyak'ın modernleştirme çabası sonucu 4.7 metreküp çam odunundan 1 ton kâğıt elde edilmeye başlandı. Fabrikanın aylık kapasitesi 6 bin ton. Fabrika bin ton kâğıt üretirken Seka zamanında 580 kg fuel yakarken, yeniden yapılanma sonucu 220 kg fuel ile 1 ton kâğıt üretilir oldu. 1 ton kâğıt üretmek için 1.200 kwh elektrik kullanılıyor.

Devletin orman işletmesinden alınan çam odununun metreküp fiyatı, nakliye dahil 80 dolar. Devlet elektriğin kilovatının 0.106 YTL'ye satıyor. Devletin belirlediği fuel-oil kg fiyatı 0.62 YTL. Bu durumda 1 ton esmer kâğıdın maliyetine giren hammadde, yakıt ve elektrik enerjisi bedeli 762.2 YTL (yaklaşık 565 dolara) tutmaktadır. Bunun içinde işçilik, işletme masrafı, amortisman, kâr yok.

İthal kâğıt ucuz

Halbuki Rusya ve Ukrayna gibi ülkeler 1 ton kâğıdı yaklaşık 280 dolara mal edebiliyor.
İşçiler diyor ki, "Fabrikayı satın alan Oyak yönetimi de, fabrika yöneticileri de ellerinden geleni yaptı. Biz işçiler olarak maliyetleri aşağıya çekmek için büyük çaba gösterdik... Ama devletin fiyatını belirlediği yüksek girdi maliyetleri karşısında işçi olarak bizim yapabileceğimiz bir şey yok."

Bu kış kıyamette 250 işçi endişe içinde.

Şimdi "kolaycılar" bu yazıya itiraz edecek... "Maliyet yüksek ise fabrika önünde, sonunda kapanacak. Biz kâğıdı yarı fiyatına Rusya'dan alacağız" diyecekler... İyi de bizim işçiler ne yapacak? İyi de biz Rusya'dan satın alacağımız kâğıdın dövizini nereden bulacağız?

guras(@)milliyet.com.tr

© 2000-2008
ilker Fıçıcılar
F.U.E.L
Bilim
www . Bilim Bilmek . com