İnsanları Motive Etmek

Toplum, onu teşkil eden fertlerin hepsinin
başarılı gayreti ile ancak kalkınabilir.

İshak ALATON Alarko Holding Yönetim Kurulu Başkanı

Bir ülkenin yönetiminden sorumlu insanların, o ülkenin bütün dertlerini halletmelerini beklemek gerçekçilikle bağdaşmaz. Ülkeyi yönetenler de nihayet birer insandır. Toplum, nedense bütün dertlerin, seçtiği bu yöneticiler tarafından halledilmesini bekler. Bir müddet sonra bu beklentide hayal kırıklığına uğrar. Bıkkınlık büyür ve bu düşüş, yeni bir seçime kadar devam eder. Yeni seçimle gelenlerden de aynı insanüstü beceri beklenir. Aynı şekilde hayal kırıklığı gelişir. Yeni bir seçime kadar bu beklenti devam eder. İnsanlar, bu kısır döngüyü kırmaya nedense razı olmazlar.

Toplum, onu teşkil eden fertlerin hepsinin başarılı gayreti ile ancak kalkınabilir. Kennedy'nin sözü meşhurdur. Bugün, "Bu ülke benim için ne yaptı" diye sormaktan vazgeçelim. "Ben bu ülke için ne yapabilirim de yapmıyorum?" diye kendimizi sorgulayalım.

Toplumda sorumluluk duygusunu geliştirmek, insanların toplum yararına çaba harcamalarını teşvik etmek, yönetimde bulunan insanların kısa zamanda aşınmalarını önleyeceği gibi, çabada ortak olmanın müspet yönlerini geliştirecektir. Toplumun fertleri, aynı hedeflere yönelik çabalarda buluşacak, çağdaş anlamda "millet" olma yolunu bulacaktır.

Toplumda sorumluluk duygusunu geliştirmek, insanların toplum yararına çaba harcamalarını teşvik etmek, yönetimde bulunan insanların kısa zamanda aşınmalarını önleyeceği gibi, çabada ortak olmanın müspet yönlerini geliştirecektir.

Bugün insanları müspet yolda motive etmek, önemli bir ilim haline gelmiştir. Bence, bu mevzuda geliştirilmiş teorilerin en mantıklısı, Amerikalı çağdaş psikolog Abraham Maslow'un "Beş Arzu" teorisidir.

Maslow'a göre, insanları motive eden, ihtiyaç ve arzulardır. İhtiyaçlar biyolojik ve içgüdüseldir. Arzular, insanların içgüdüsel ihtiyaçlarının dışa vuran motorlarıdır. İnsanlar bu motivasyonlar yolu ile arzularını tatmin ederler. Bir arzu tamamen tatmin edildiğinde, insanı motive etme gücünü kaybeder, yeni bir arzu bir öncekinin yerini alır. İhtiyaç arayışı sonsuzdur. Başka bir deyimle; hayat, ihtiyaçları tatmin etme yolunda sonsuz bir yarıştır.

Maslow, beş tip ihtiyaçtan oluşan, bir dizi motivasyon tarif eder. Bunlara kısaca bakalım:

Maslow'a göre, insanları motive eden, ihtiyaç ve arzulardır. İhtiyaçlar biyolojik ve içgüdüseldir. Arzular, insanların içgüdüsel ihtiyaçlarının dışa vuran motorlarıdır.

1. Hayatta kalma yolunda, bedensel ihtiyaçları tatmin etme çabası, en alt kademedeki içgüdüsel arzuları içerir. Bunlara hava, su ve gıda gibi arayışlar dâhildir.

2. İkinci kademede, insan içgüdüsel olarak emniyet arar. Buna, hayati tehlikelerden korunmak ve yoksunlukları önlemek dâhildir.

İnsan, bir çatı altında kendini daha emniyette bulur. Savaşta ve toplum hareketlerinde, hayatının tehlikeye girdiğini hisseden insan buna çare arar, kendini tehlikeden uzaklaştırmaya çalışır. 3. Üçüncü kademede, sosyal arzular belirgin olmaya başlar. Bir topluma aidiyet, birliktelik, arkadaşlık, dostluk ve sevgi bu kademede insanların motivasyonunda büyük yer alır. Bazı düşünürler bu kademeye, aşkı ve cinsel arzuyu da dâhil ederler. Hayat boyu devam eden bu arayış yolunda, düşünen insanı kendi hayat felsefesine yatkın diğer insanlarla birlikte olmaya iter. Dengeli toplum gelişir, "millet" olgusu bu arayışta belirginleşir.

4. "Saygın Kişilik" arayışı, insanın karakterinin sağlamlığını her an sorgulayan ve kendini daha iyi olmaya iten bir çaba olarak, onu yeni ve geniş ufuklara doğru yükseltir. Mensup olduğu toplumun diğer fertlerinden takdir gördükçe, bu yeni yöndeki arayışı daha belirginleşir. Bu arayışın müspet neticelenmesi halinde, insanın üretkenliği devamlı olarak artar, insanın "kendine yetme" hissi kuvvetlenir.

Bu arayış yolunda başarısızlık ise, bazı insanlarda yetersizlik ve aşağılık duygusu yaratabilir. Özellikle yaşlanma yolunda bu arayıştaki başarısızlık, insanı huysuz ve hırçın yapabilir. Toplumda başarılı bilinen diğer insanlara mesnetsiz ve insafsız saldırılarda bulunmaya, şuursuz bir şekilde onları suçlamaya yöneltebilir. "Saygın Kişilik" arayışı, insanın karakterinin sağlamlığını her an sorgulayan ve kendini daha iyi olmaya iten bir çaba olarak, onu yeni ve geniş ufuklara doğru yükseltir.

5. Beşinci ve son kademeyi Maslow, "kendini aşma" olarak tanımlar. Bu kademede, insan devamlı olarak kendisi ile yarıştadır. Zaman içinde kendinde keşfettiği kişiliğini, devamlı olarak yüceltir, üretkenliğinin doruğuna erişmeye çalışır. Varabileceği doruğu devamlı olarak zorlamaya, olabileceğinin en iyisi olmaya yönelir. Hiçbir şahsi çıkar gözetmeden toplumun dertlerine sahip çıkar, çareler üretir, toplum ile özdeşleşir. Bu çaba, onu toplumun yararına olacak yeni arayışlara doğru iterken, bu manevi tatmin insanı genç ve zinde tutar.

Netice

Bütün toplumlarda, insanın büyük çoğunluğu ikinci ve üçüncü kademeden yukarı doğru yükselme yolunda çaba gösterirler. Üçüncü kademede gelişen insanların çoğalması, "millet" olgusunu geliştirir.

Üçüncü kademeden dördüncüye doğru arayış yarışında yer alan insanların çoğalması "gelişmiş toplum"u yaratır.

Beşinci kademede yarışan insanların çoğalması ve bunların toplumun diğer fertleri tarafından teşvik edilmesi sayesinde o toplum, "saygın millet'ler arasında hak ettiği yerini alır.

İshak Alaton

Arama önerileri: motivasyon, liderlik, kişisel gelişim, verimlilik, üretkenlik, rekabet,

© 2000-2008
ilker Fıçıcılar
F.U.E.L
Bilim
www . Bilim Bilmek . com