Türkiye Uzay Çalışmalarında Neler Yapmalı?

Türk uzay programı gösterişe değil,
ulusal çıkarlara ve bilime katkı amacına yönelmelidir.

A. M. Celal Şengör

"Sakın ha uzaya bir Türk gönderme hevesine kapılmayın. Bu çok pahalı ve çok gereksiz bir iş olur. Sizin en verimli olarak yapabileceğiniz şey robotik sistemler geliştirmeğe ve bunların yazılımlarını üretmeğe yönelmeniz olacaktır."

16 Aralık 2003 tarihinde bu yılki Ketin Konferansını veren dünyaca ünlü jeolog Prof. Wasserburg, 25 Aralık tarihinde bir konferans da Hava Harp Okulu'nda verdi. Konferansının başlığı, "Bilim Kurgu Bilimi: Spekülasyon, Dürtü ve Gerçek Buluş" idi. Bu konferansında Prof. Wasserburg 19. yüzyıldan itibaren insanoğlunun uzayın keşfi için bilim kurgu alanında neler düşlediğini anlattı, Jules Verne'den, kendi çocukluğunda popüler olan Buck Rogers gibi çizgi romanlardan örnekler verdi ve bunları gerçek uzay uçuşları başlayınca karşılaşılan gerçeklerle karşılaştırdı.

Vermek istediği mesaj, toplumda bilim kurgunun ve onun yarattığı dürtünün önemini vurgulamak, ancak hayal gücünün tek başına gerçek keşifler yapmaya yetmediğini, mutlaka gözlemin de hayal gücünün ortaya attığı varsayımları ve yaratıcı fikirleri kontrol etmesi gerektiğini göstermekti. Kendi çocukluğunda nelerin hayal edildiğini, ancak gerçekle karşılaşılınca ne büyük sürprizlerin ortaya çıktığını vurguladı. Bu sürprizlerin de daha sonra ne tür dürtüler ortaya çıkarttıklarını, hayal gücüne ne gibi yeni genişleme alanları yarattıklarını anlatarak A. B. D.'de uzay programlarının şimdi nasıl planlandıklarına değindi.

Prof. Wasserburg'un konferansını dinleyen Harbiyeliler ve subaylar konferanstan sonra çok güzel, konunun püf noktasına dokunan sorular sordular. Bu soruların bazıları Türkiye'nin, Türk Hava Kuvvetleri'nin girişimiyle başlatılan uzay programında ne gibi öncelikleri olması gerektiğini gündeme getirdi.

Bu noktada Wasserburg A. B. D.'de ve diğer bazı "süper güçlerde" uzay programı ile ilgili yapılan hatalardan bahsetti. "A. B. D.", dedi, "insanlı uzay uçuşları ve uzayda yaşam arama aşkına diğer programları gündemden kaldırdı. O kadar ki, haberleşme uydularımız için Avrupalılardan uçuş zamanı satın alma durumuna düştük. Hâlbuki insanlı uçuşların net getirisi, insansız uçuşlara kıyasla çok düşüktür. Uzayda son zamanlarda en önemli keşifler robotik sistemlerle donatılmış insansız uçuşlar sayesinde gerçekleştirilmiştir. Şimdi de bir uzayda yaşam arama hevesi başladı. A. B. D.'de tüm diğer programlar bu programa feda ediliyor. Hâlbuki bu büyük ve çok pahalı bir yanlıştır. Öncelik, her şeyden önce, kâinatı oluşturan malzemenin köken ve evrimini anlamakta olmalıdır. Bunu anlamadan, rastlanılan bir yaşam izini anlamak bile olanaksız olabilir."

Wasserburg'a soru cevap kısmının sonunda Hava Harp Okulu komutanı Hv. Plt. Tümg. Şevket Dingiloğlu tarafından bir anı madalyası sunuldu. İkinci Dünya Savaşında gönüllü piyade eri olarak çarpışmış olan ve onbaşı rütbesiyle terhis olduğunu söyleyen 77 yaşındaki Wasserburg, komutandan madalyasını Harbiyelilerin tüm salonu inleten alkışları arasında çakı gibi bir asker selamıyla aldı. Türkiye'nin uzay çalışmalarında kendinden öncekilerin yanlışlarından ders alması çok mühimdir.

A. B. D.'nin, Rusya'nın veya Çin'in her yaptığını doğru sanmak bize pek pahalıya mal olabilir. Yapılacak iş kendimizden önce yapılanları geniş bir bilgi çerçevesi içerisinde eleştirel bir şekilde gözden geçirmektir. Yeşilköy'de sorulan sorular genç Harbiyelilerin bu mesajı iyi aldıklarını gösteriyordu.

Kaynak: Şengör, A. M. Celal., "Türkiye uzay çalışmalarında neler yapmalı?", Cumhuriyet Bilim Teknik Dergisi, Zümrütten Akisler Köşesi, 17 Ocak 2004.

Arama önerileri: uzay, uzayın keşfi, uzay çalışmaları, TUG, Türkiye Ulusal Gözlemevi,

© 2000-2008
ilker Fıçıcılar
F.U.E.L
Bilim
www . Bilim Bilmek . com