Yıldızların oluşumunu inceleyecek dev Herschel teleskobunun aynası, koruyucu kapağın açılmasından sonra ilk defa ışık aldı. Teleskop, şu anda Dünya'dan 1,4 milyon km uzakta bulunuyor. Avrupa Uzay Kurumu (ESA), iddialı projesinde Almanya'nın Darmstadt kentindeki denetim merkezinden verilen komutla kapağın açılmasından sonra teleskobun aynasının ışık almaya başladığını duyurdu.

Bir dizi doğrulamanın ardından teleskop, birkaç hafta içinde gözleme hazır hale gelecek.

Uzaya şimdiye dek gönderilen en büyük teleskop olan Herschel'in aynası ve cihazları, milyarlarca ışık senesi uzaktaki gök cisimlerini kızılötesi ışınımda tesbit edebilmenin koşulu olan mutlak sıfıra (eksi 273 santigrat derece) yakın sıcaklıkta helyumla soğutuluyor.



Büyük Patlama'nın (Big Bang) ardından kainatın ilk evresini daha iyi anlamayı hedefleyen Planck uydusuyla 14 Mayıs'ta Fransa'nın Kourou uzay üssünden Ariane-5 roketiyle dünya dışı uzaya gönderilen Herschel Gözlemevi ve Teleskobu, şu anda Dünya'dan 1,4 milyon km uzakta bulunuyor.

Planck ve Herschel, uzak evrenin ilk zamanki şartlarını mercek altına alabilmek için Dünya'dan 1,4 milyon km uzakta Güneş'in aksi istikametinde konuşlandı.

HUBBLE SICAKLIKTAN OLUMSUZ ETKİLENMİŞTİ 2 gözlem aracının bu sayede Dünya'nın gölgesi üzerlerine düşmeyecek ve mutlak sıfıra yakın ortamda çalışacak en son derece incelikli cihazları, Dünya'nın gölgesi ya da sıcaklıktan olumsuz yönde etkilenmeyecek.

Uzay teleskobu Hubble, daha öncelikle gölge ve sıcaktan olumsuz etkilenmişti.

3,5 metre çapında aynası bulunan Herschel uydusu, gerek çok uzaktaki yıldızlara, gerekse "yakınlardaki" molekül bulutlarına bakarak, genç yıldızların oluşumunu anlamaya çalışacak.

HERSCHEL'E EN AZ 3 YIL ÖMÜR BİÇİLİYOR Herschel'deki üç cihaz, en az enerji yayan en soğuk gök cisimlerini tesbit edebilmek için kızılötesi ışınımları inceleyecek.

Bu cihazların sağlıklı çalışabilmesi için soğuğun önemli olduğunu belirten uzmanlara göre, cihazlar çalışırken ısınınca kendileri de ışın yayıyor ve ölçümler bu yüzden hatalı çıkıyor. Herschel'e en az üç sene ömür biçiliyor. Bu süre zarfında dünyanın dört bir yanından birçok astronom, Herschel'in yollayacağı bilgilerden yararlanacak.

Planck uydusu ise kainatın Büyük Patlama'yla doğumundan ortalama 380 bin sene sonra yayılan ilk "fosil" ışınları incelemekle görevli. Bu ışınımdaki dalgalanmaları milyonda bir derece hassasiyetiyle tesbit edebilecek kapasiteye sahip Planck, "kozmik ışınım haritasını" çıkaracak. Harita, evren geometrisi, evrenin genişleme hızı ve nihayetinde evrenin kendi üzerine muhtemel çöküşü (Büyük Çöküş), karanlık maddenin tabiatı ve miktarı gibi konuların daha iyi anlaşılmasına imkan verecek. 15 ay ömür biçilen Planck, kozmoloji ve temel fizik arasında görev yapacak.

ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) ile Avrupa Uzay Ajansı (ESA) arasındaki yakın işbirliğiyle üretilen Planck, selefi WMAP'ın ama 450 senede toplayabileceği bilgiyi bir sene içinde toplayacak. Bu araştırma, toplam 1,6 milyar Euro'ya mal olacak.

KOZMİK IŞINIM DÜNÜ VE YARINI AYDINLATACAK Modern kozmolojinin önde gelen isimlerinden Georges Lemaitre'in "dünyaların doğumuyla kaybolan parıltı" olarak tanımladığı kozmik ışınımın, kainatın dünü ve yarınını aydınlatacağı düşünülüyor.

Uzmanlara göre, bundan böyle soğuyarak fosilleşen ve gerçekte bütün uzayı dolduran bu ışıma, kainatın gençlik döneminin silinmez işaretini oluşturuyor.

Büyük Patlama'dan hemen sonra evren çok yoğun ve çok sıcaktı. İlk fotonlar-ışık tohumları maddeyle dur durak bilmeden çarpışarak etkileşim halindeydi. Elektronlar oluşum halindeki ilk atomlarla birleşince madde ve ışık ayrıldı, kainat saydam hale geldi.

Ve böylece serbest kalan ilk fotonlar, başlangıç özelliklerini muhafaza ederek galaksiler arası boşluğa serbestçe yayıldı. Evren genişlerken fotonların dalga boyu arttı, sıcaklıkları ise düştü. Yaklaşık 3 bin santigrat derece sıcaklıkla yayılmaya başlayan fotonların sıcaklığı, bugün mutlak sıfırın sadece 2,7 kelvin derece üzerinde.

Bu sıcaklıktaki dalga boyu, cep telefonları ya da TV yayınlarında kullanılan Hertz dalga boyuna yakın. Bu da, herhangi bir kanala ayarlanmamış TV ekranındaki karlanmanın, kozmik ışımadan kaynaklandığı anlamına geliyor.

Fosil ışınımı, 1965 senesinde bir telefon şirketinde çalışan iki araştırmacı, anten ayarlamaya çalışırken tesadüfen bulmuştu. Araştırmacılar, 13 sene sonra Nobel ödülü almıştı.

Kozmik ışınımı ilk olarak COBE, sonra da WMAP uyduları mercek altına almıştı. Planck, kozmik ışımayı çok daha incelikli cihazlarla inceleyecek üçüncü uydu oluyor.

Takip edilmekten korkmuyoruz!.. Takip için tıklayın: twitter.com/bilimbilmek

Anahtar sözcükler: astronomi, uzay çalışmaları

Benzer Yazılar

• Altı Ayda 25 Bin Göktaşı Buldu
• Evren Daha Mı Yaşlı?
• Hubble Yine Görülemeyeni Gördü
• Göktaşı Dünyayı Teğet Geçecek
• Uzay Teleskobu Wıse'ın Gidişi Ertelendi
• Uzay Yürüyüşü Kısa Sürdü